Rozdział 1 – Budżet domowy › Lekcja 1 – Po co nam Budżet Domowy?
Lekcja 1
Po co nam Budżet Domowy?
Co ma wspólnego edukacja finansowa i Domy Kultury? Na pierwszy rzut oka edukacja finansowa z działalnością Domów Kultury ma niewiele wspólnego. Bo przecież Domy Kultury zajmują się sztuką i rozrywką, a przede wszystkim kulturą. A edukacja finansowa to umiejętność zarządzania własnym budżetem domowym, która prowadzi do poprawy finansów osobistych. Niemniej jednak, edukacja finansowa i Domy Kultury mogą mieć wiele ze sobą wspólnego. Według diagnozy społecznej, to pracownicy szeroko rozumianego sektora kultury otrzymują jedne z najniższych wynagrodzeń. A mniejsze wynagrodzenie wpływa znacząco na sytuację finansową rodziny. Ponadto, edukacja finansowa, rozumiana często jako edukacja ekonomiczna, i łączona niejako z matematyką, nie jest tematem popularnym wśród osób zajmujących się działalnością kulturalną. Jesteśmy przyzwyczajeni do argumentacji, że sztuka może być tworzona dla samej sztuki a o wynagrodzeniu damy i gentlemani nie rozmawiają. Otóż właśnie chcielibyśmy porozmawiać o budżecie domowym, i pokazać, jak można zająć się własnymi pieniędzmi, abyśmy poczuli się bezpiecznie finansowo. Nie potrzeba będzie zaawansowanej znajomości matematyki. Ani nawet średnio-zaawansowanej. Wystarczy kalkulator, i umiejętność dodawania i odejmowania. No i chęć poprawy własnych finansów. To wystarczy, aby zacząć zmieniać swoją sytuację materialną. Wszystko to przyda się do utworzenia prostego narzędzia, jakim jest budżet domowy. Ale zanim zasiądziemy do planowania wydatków i rozpoczniemy swoją podróż z finansami osobistymi, zastanówmy się, dlaczego mamy się angażować w nowy temat jakim jest edukacja finansowa. Przecież to dodatkowe godziny, które możemy przeznaczyć na przeczytanie ciekawej książki, wizytę w muzeum czy spotkanie z przyjaciółmi lub rodziną. Po co się zajmować nauką prowadzenia budżetu domowego?
Ile wypłat Cię oddziela od finansowego krachu?
Jak oceniasz swoją sytuację finansową? Jeśli Twoja odpowiedź brzmi “nie najlepiej” to znajdujesz się w grupie 28% Polaków, która w badaniach Głównego Urzędu Statystycznego (dane z raportu: „Jakość życia w Polsce 2016”) przyznała się do niezadowolenia ze stanu swoich finansów osobistych. 41% gospodarstw domowych przyznało się, że nie może pokryć nieplanowanych wydatków z własnych oszczędności. Dlaczego tak się dzieje? Większość gospodarstw domowych nie posiada większych oszczędności, i jeśli nie dostaną wypłaty na czas, to tracą płynność finansową. Przyczyny upatruje się w sytuacji ekonomicznej kraju, ale także w stanie edukacji finansowej społeczeństwa, czyli w wiedzy, jak gospodarować własnymi finansami osobistymi.
Abstrahując od statystyki, jaki jest stan Twoich finansów? Czy masz oszczędności, które pozwolą Ci przeżyć, nawet jeśli nie dostaniesz wypłaty? Czy może też spotkałaś się z sytuacją w Twojej rodzine lub u znajomych osób, które z powodu utracenia płynności finansowej np. z powodu choroby czy innego nieszczęśliwego zdarzenia popadły w długi? A może czujesz, że mogłabyś przyoszczędzić lub dorobić sobie ale nie wiesz jak się do tego zabrać?
Każda podróż zaczyna się od pierwszego kroku
Pierwszy krok do zmiany stanu swoich finansów osobistych zaczyna się od sporządzenia budżetu domowego. I jakkolwiek niejednokrotnie planujemy wydatki w myślach. Gdy dostajemy premię czy bonus, to marzymy co kupimy za dodatkowe pieniądze. Sukienkę, torebkę, jakąś nową rzecz dziecku, czy pojedziemy gdzieś na wyjazd? A może uda się kupić nową lodówkę i odmalować mieszkanie? I okazuje się, że wydaliśmy w myślach wszystko, a czasem plany są niejednokrotnie większe, niż pozwala na to stan naszych finansów. I właśnie z tym przygodzi budżet domowy. Jest to klamra, która spina nasze finanse. Nie pozwala się oszukiwać, bo czarno na białym widzimy jaki jest stan naszych finansów. Czasami takie zdarzenie okazuje się bolesne, gdyż może zdarzyć się, że korzystamy z debetu czy karty kredytowej, której nie umiemy spłacić. Zupełnie niepotrzebnego, bo pieniądze nam dosłownie uciekają z konta. I niejednokrotnie martwimy się, że w przypadku trudnego zdarzenia losowego, choroby,dentysty, czy zepsutego samochodu nie mamy środków na koncie, aby zapłacić za nieplanowane zdarzenie.
Jakie masz marzenia?
Jakie są Twoje marzenia?
Może marzysz o wyjeździe do Grecji z całą rodziną? Albo chciałabyś pomóc swojemu dziecku i kupić mu samochód, bo już nie możesz patrzeć jak dojeżdża do pracy i na studia najpierw pociągiem a potem autobusem? Albo chcesz zrobić córce wesele i nie brać kredytu? Albo chciałabyś zrobić remont w mieszkaniu i kupić nowe skandynawskie meble a ściany pomalować na szaro? A może chciałabyś odłożyć jakąś kwotę na konto, aby czuć się bezpiecznie finansowo w razie nieplanowanych wydatków?
Ćwiczenie
Zaplanuj spełnianie marzeń
Czas trwania: 20 minut
Przez najbliższe 20 minut pomyśl nad marzeniami, może od dawna niespełnionych? Jako że obracamy się wokół tematu budżetu domowego, to marzenia powinny być wymierne finansowo. A więc jeśli pragniesz czegoś, czego nie można kupić za pieniądze, np. Chciałabyś napisać książkę lub poznać królewicza z bajki, to tutaj Ci nie pomożemy. Ale możemy Ci pomóc w realizacji twoich marzeń, do których potrzebujesz więcej gotówki niż masz teraz. I nie, nie jesteśmy instytucją finansową, nie damy Ci kredytu (ba, nauczymy Cię jak ich nie brać), ani także nie damy Ci pieniędzy do ręki. Damy Ci coś znacznie ważniejszego, umiejętności jak sprawić, aby na koncie pod koniec miesiąca zostawało Ci więcej pieniędzy.
Krok 1
Spisz swoje marzenia
Ćwiczenie jest proste. Potrzebujemy do tego kartki papieru. Może to być niezapisana strona w kalendarzu czy pamiętniku. Lub zwykła kartka od xera. Piszesz na niej 3 marzenia, lub cele. Wybierając marzenia postaraj się wskazać choć jedno takie, które możesz spełnić w ciągu pół roku. Jeśli wskażesz 3 marzenia, które chcesz realizować za 20 lat, bo związane są z Twoją emeryturą, to możesz szybko się zniechęcić i zapomnieć. Warto podzielić swoje cele na krótkoterminowe, do pół roku, następne do spełnienia w ciągu dwóch lat, a kolejny do 5 lat. Możesz też wybrać 3 cele, które chcesz spełnić już w ciągu najbliższego roku.
Marzenie nr 1 – to ______________________________________ Marzenie nr 2 – to ______________________________________ Marzenie nr 3 – to ______________________________________
Krok 2
Policz ile kosztują Twoje marzenia
Teraz postarajmy się obliczyć ile te marzenia kosztują. Bądźmy realistyczni w wycenie marzeń. Jeśli chcemy zbudować domek pod miastem, i nie mamy ani działki, ani planów, to postarajmy się być rzetelni w naszych marzeniach i planach, i dowiedzieć się jak najwięcej, jaki budżet musimy mieć. Postarajmy się być jak najbardziej szczerymi ze sobą, i dawać realną wycenę. A więc zaczynamy.
Marzenie nr 1 – kosztuje ______________________________________ Marzenie nr 2 – kosztuje ______________________________________ Marzenie nr 3 – kosztuje ______________________________________
Krok 3
Kiedy je spełnię?
Gdy znamy orientacyjny budżet, to zobaczmy, kiedy możemy spełnić nasze marzenia. Jeżeli chcę odnowić mieszkanie i potrzebuję 5 tysięcy złotych, to odkładając 500 zł mogę spełnić swoje marzenie już za rok. Lub odkładając po 250 złotych uzbieram gotową kwotę w ciągu dwóch lat. I nawet jeśli nie zostaje mi teraz 500 złotych na koncie, to właśnie od tego jest budżet domowy, aby pomóc nam w spełnianiu celów finansowych.
Marzenie nr 1 – mogę spełnić za __________________________ miesięcy Marzenie nr 2 – mogę spełnić za __________________________ miesięcy Marzenie nr 3 – mogę spełnić za __________________________ miesięcy
Krok 4
Gotowi?
Jak myślisz, po co robimy to ćwiczenie? Spełnianie marzeń czy realizacja celów finansowych, to nie dzieło przypadku. Może zastanawiałaś się kiedyś, dlaczego jednym ludziom, o podobnej sytuacji finansowej udaje się oszczędzać i realizować swoje cele, a inni są zawsze na debecie. Po to jest budżet domowy. Ale sam budżet domowy nie istnieje sam dla siebie. Nie tworzymy budżetu dla samej sztuki tworzenia budżetu. Ma nam pomóc realizować cele finansowe, czyli nasze marzenia. A marzenia są siłą napędową motywacji.
Krok 5
Start
Spójrz jeszcze raz na swoje marzenia. Wybierz jedno, które jest dla Ciebie najważniejsze. Kiedy chcesz je osiągnąć? Pomożemy Ci go zrealizować, a przy okazji zaplanować swoje finanse. Które marzenie wybrałaś? Kiedy chcesz go spełnić? Możesz go zwizualizować, i jeśli marzysz, aby pojechać do nad morze na wakacje to możesz zawiesić pocztówkę na lodówce. Będzie Ci przypominać codziennie o Twoich marzeniach. A uzbierać na Twój cel pomożemy Tobie w trakcie tego kursu. I nie tylko. Jest jeden warunek. Nie możemy tego zrobić za Ciebie. Ale damy Ci gotową wiedzę. Powodzenia!