Rozdział 5 – Kredyt hipoteczny   ›   Lekcja 3 – Zdolność kredytowa

Lekcja 3

Zdolność kredytowa

Co to jest zdolność kredytowa i do czego się przydaje? Ubiegając się o kredyt, szczególnie o kredyt hipoteczny, bank sprawdza naszą zdolność kredytową. Żaden bank nie udzieli kredytu pochopnie bez sprawdzania historii kredytobiorcy.

Zdolność kredytowa jest to zdolność kredytobiorcy do spłaty danej kwoty kredytu wraz z odsetkami według proponowanego harmonogramu spłaty.

Artykuł 70.1 ustawy o prawie bankowym z 29 sierpnia 1997 roku stanowi, że „przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Kredytobiorca jest obowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności”.

Obejrzyj film

Budowanie zdolności kredytowej

Czas trwania: 3 minuty

Oceny zdolności kredytowej banki dokonują samodzielnie według opracowanych przez siebie metodyk. Bank, oceniając naszą zdolność kredytową, dokonuje analizy ilościowej i jakościowej. W swej analizie bank bierze pod uwagę:

  1. Dochody kredytobiorcy, a także miejsce zatrudnienia
  2. Miesięczne koszty życia, w tym opłaty
  3. Wysokość zaciągniętych kredytów, które obecnie spłacamy
  4. Wysokość wkładu własnego
  5. Cechy osobowe: wiek, stan cywilny, liczbę osób wchodzących w skład gospodarstwa domowego w tym ilość dzieci, status majątkowy, wykształcenie, staż pracy, wykonywany zawód, zajmowane stanowisko
  6. Historię spłacania wcześniejszych zobowiązań

Następnie bank dokonuje analizy jakościowej wcześniejszej spłaty zobowiązań i naszej historii kredytowej, w tym sprawdza w biurze Informacji Kredytowej (BIKu), na ile wywiązywaliśmy się z zaciągniętych wcześniej zobowiązań.

Trzeba pamiętać, że ocena zdolności kredytowej klienta ma na celu zabezpieczyć bank przed udzieleniem ryzykownego kredytu niewiarygodnemu kredytobiorcy.

Analiza jakościowa i ilościowa służą do uzyskania scoringu, czyli punktowego systemu oceny ryzyka kredytowego. Kredytobiorca otrzymuje punkty według skali. Każdy bank przyjmuje własny próg skali punktowej (scoringu), przy którym udziela kredytu. Kredytobiorca, który otrzymał mniej punktów niż akceptuje bank, nie otrzymuje kredytu w danym banku. Ale to nie znaczy, że nie otrzyma go w innym.

W raporcie BIKu zakres scorigu wynosi od 192 do 631 punktów. Opóźnienia w spłacaniu rat 30 dni zwykle nie są odnotowywane w scoringu. Jeśli opóźniamy się w spłacie zobowiązań powyżej 30 dni, bank może wydać negatywną decyzję kredytową. Opóźnienia powyżej 90 dni utrudniają ponowne zaciągnięcie kredytu. Nieuregulowanie zobowiązań w ciągu 180 dni skutkuje zazwyczaj brakiem możliwości otrzymania kredytu bankowego.

Jak poprawić swoją zdolność kredytową?

Oceny zdolności kredytowej banki dokonują samodzielnie według opracowanych przez siebie metodyk i algorytmów. Czasami okazuje się, że wyliczona przez bank zdolność kredytowa jest zbyt niska. Zanim więc podejmiemy decyzję o kredycie hipotecznym, warto z odpowiednim wyprzedzeniem zweryfikować swoją historię w BIK. Może się zdarzyć, że zapomnieliśmy zamknąć jakąś kartę kredytową czy mamy nieuregulowane zobowiązanie. Naszą ocenę wiarygodności kredytowej w BIK można na szczęście poprawić.

Jest kilka sposobów na podwyższenie naszej zdolności kredytowej. Poniżej widnieją dwa sposoby, które są często praktykowane, jednak nie zaleca się ich stosowania, działają krótkoterminowo i przez to nieefektywnie. Takie rozwiązania polecane są przez banki, nie przez edukację finansową.

  1. Wydłużenie okresu kredytowania. Dzięki takiemu zabiegowi możemy obniżyć miesięczną ratę. Trudno polecić ten sposób. Jest to jednocześnie obciążenie w postaci wzrostu całkowitego kosztu kredytu (odsetki kosztują) i zafundowanie sobie kilku dodatkowych lat z ratą.
  2. Zmiana kredytu złotówkowego na walutowy. W okresie boomu kredytów hipotecznych był to dość popularny zabieg. Wielu kredytobiorców nie decydowało się na kredyt złotówkowy, gdyż w walucie obcej ich zdolność kredytowa była wyższa. Trudno polecić ten wybór w obliczu konsekwencji jakie spotkały kredytobiorców walutowych. Kredyt walutowy obarczony jest ryzykiem wahania kursu walut. Wyższa rata może wpłynąć na budżet domowy kredytobiorcy.

Poniższe sposoby podwyższenia swojej zdolności kredytowej są polecane:

  1. Obniżamy wnioskowaną wartość kredytu. Jeśli bank nie może nam udzielić kredytu na wnioskowaną sumę, powinno to być pierwszym sygnałem ostrzegawczym. Banki mają zwykle dość liberalną politykę przydzielania kredytów. Potrafią przydzielić kredyt z dość wysoką ratą. Tak więc jeśli nie otrzymujemy zdolności kredytowej na wskazaną sumę, nie powinniśmy szukać możliwości poprawienia zdolności, gdyż wyższy kredyt może okazać się zagrożeniem dla naszego budżetu.
  2. Spłacamy bieżące kredyty. Posiadanie kredytów konsumenckich czy kilku kart kredytowych obniża naszą zdolność. Nadpłacając kredyty, podwyższamy zdolność.
  3. Kupujemy produkt na raty. I spłacamy go w terminie. Szczególnie jeśli nie braliśmy w przeszłości kredytu i bank nie wie, jakim jesteśmy konsumentem. Możemy również zaciągnąć kredyt konsumencki na niewielką kwotę i spłacać go w terminie.
  4. Przygotujmy się do rozmowy z bankiem. Warto się zastanowić, ile wynoszą rzeczywiste koszty utrzymania gospodarstwa domowego i ile wynoszą nasze zobowiązania. Do tego przydaje się prowadzenie budżetu domowego. Podawanie kwot mniej więcej będzie skutkowało nieprawidłową analizą.
  5. Zbieramy wkład własny. Wkład własny podwyższa zdolność kredytową.
  6. Niższa liczba osób w naszym gospodarstwie domowym. Oczywiście nie należy kłamać, ale gdy planujemy kredyt mieszkaniowy, aby kupić większe mieszkanie dla powiększającej się rodziny, warto zrobić to jeszcze przed narodzinami dzieci. Nie będą one liczone do gospodarstwa domowego.
  7. Wybieramy stałe raty. Zdolność kredytową liczy się na podstawie pierwszej raty. W przypadku rat malejących pierwsza rata jest większa.
  8. Dbamy o historię w BIKu. Jeśli jakiś nasz kredyt nie był spłacany w terminie, informacje o nim mogą być przetwarzane w BIKu bez naszej zgody przez 5 lat w przypadku gdy opóźnienie wynosiło ponad 60 dni. Jeśli minęło już 5 lat od spłaty problematycznego kredytu i chcemy mieć pewność, że nie jest on brany pod uwagę przy ocenie naszej historii kredytowej, możemy zadbać o wycofanie zgody na przetwarzanie danych o tym kredycie. Składamy wniosek o korektę lub usunięcie danych w instytucji finansowej, która przekazała te dane do BIK. BIK wprowadza zmiany tylko na podstawie pisemnego, uzasadnionego wniosku otrzymanego od tej instytucji. Tak samo warto zrobić, gdy zauważyliśmy w swojej historii kredytowej jakieś nieprawdziwe lub nieaktualne informacje – wtedy je korygujemy.
NASTĘPNA LEKCJA