Nasze życie składa się z decyzji. Jednak nie wszystkie decyzje są zależne tylko od nas samych. Na podjęcie tego czy innego działania wpływa szereg czynników. Jednym z nich jest obserwacja, że człowiek postępuje na zasadzie dowodu słuszności społecznej, czyli chcemy robić to co inni, przy milczącym założeniu, że większość ma rację. To zjawisko tłumaczy, dlatego kupujemy produkty znanych marek niż nieznanej firmy, niereklamowanej i niepopularnej.

Często nasze wybory nie odzwierciedlają rzeczywistych potrzeb, tylko zaspokajają zachcianki. Kupujemy pod wpływem zachcianki, która zaistniała w wyniku posiadania tego produktu przez inne osoby, co wpłynęło na wysoki stopień jego pożądania przez nas. Człowiek funkcjonuje w układach takich jak rodzina, praca, lokalne społeczności z określonymi systemami wartości i wzorcami zachowań. Nie jest to zjawisko nowe. Wpływ społeczeństwa może prowadzić do nadmiernych zachowań konsumpcyjnych.

Warto uświadomić sobie, jak powstają nasze wybory. Mimo, że wydaje nam się że myślimy racjonalnie, to nasze wybory, szczególnie finansowe, bazują często na emocjach i uproszczonych sposobach działania. Są to heurystyki. Analizujemy dostępne informacje powierzchownie. Liczy się też efekt pierwszego wrażenia. Dlatego specjaliści od marketingu chcąc sprzedać nam produkt, przedstawiają swoje produkty, jako marzenia, które możemy spełnić. Sprzedając emocje – sprzedają produkty.

Pieniądze nie tylko są środkiem do osiągania celu, ale i celem samym w sobie. Przez setki tysięcy lat ewolucji człowiek nie miał styczności z pieniądzem rozumianym w taki sposób, jak obecnie. Według popularnej hipotezy Fenicjanie wprowadzili pieniądz dopiero 1000 lat przed Chrystusem, a co za tym idzie, czas, jaki ludzkość miała na adaptację pieniądza był bardzo krótki. Można zatem przypuszczać, że stosunek do pieniądza i jego symbolicznego znaczenia nie jest elementem wrodzonym, lecz raczej nabytym w toku formowania się społeczeństw. Pieniądz stał się też środkiem w konsumpcyjnym charakterze współczesnego społeczeństwa.

Konsumpcja rozumiana jest jako wyznacznik jakości życia współczesnego człowieka, który odczuwa nieustanną chęć nabywania nowych produktów i korzystania z nowych usług. Innymi słowy, ludzie korzystają z dóbr materialnych i usług więcej, niż to wynika z rzeczywistych ich potrzeb. Przyczyna często leży w chęci pokazania swojej władzy, prestiżu oraz wyższej pozycji w społeczeństwie i dominacji nad innymi. Niedawno pojawił się też trend konsumpcji związanej ze sposobem spędzania wolnego czasu. Kupowanie stało się metodą na poprawę humoru, nagrodą, sposobem na nudę. Spędzamy swój wolny czas w galeriach handlowych. Jeśli ogranicza nas budżet domowy, to konsumenci ratują się zaciągając pożyczki. Konsumpcja na kredyt wytworzyła iluzję nieograniczonych możliwości konsumpcyjnych.

Aby gospodarka mogła rosnąć, niezbędny jest nieustanny wzrost konsumpcji. W przypadku zaspokojenia podstawowych potrzeb społeczeństwa, należało kreować nowe potrzeby.

Konsument odczuwają chęć posiadania nowszego modelu telefonu, lepszego samochodu, komórkowego, chce korzystać z usług prywatnej opieki medycznej, dietetyka, coacha, jadać w dobrych restauracjach, korzystać z perfum znanych marek i kupować firmowe ubrania. Konsument obawia się że straci, wypadnie z wyścigu po podwyższanie poziomu swojego statusu. Nawet kupując produkt konsument nie dokońca jest pewnie czy wybór był właściwy, czy kupił produkt który go w pełni usatysfakcjonuje. Niemniej, kupuje kolejne produkty.

Zagrożenia wynikające z nadmiernej konsumpcji sprawiły, że pojawił się nowy trend konsumpcji świadomej i zrównoważonej. Zrównoważona konsumpcja wiąże się dążeniem do poprawy jakości życia przy zachowaniu równości społecznej i bogactwa zasobów naturalnych. Idea ta łączy rozwój gospodarczy, ochronę środowiska i sprawiedliwość społeczną w skali lokalnej, regionalnej oraz globalnej, przeciwstawiając się jednocześnie dążeniu do nieustannego osiągania wzrostu gospodarczego, bez względu na poniesione koszty społeczne i środowiskowe. Jednym z elementów zrównoważonej konsumpcji jest edukacja finansowa, która z założenia jest przeciwna nadmiernemu konsumpcjonizmowi.