Przed Państwem kolejne zadanie – przeprowadzenie zajęć dla mieszkańców swojej miejscowości z zakresu kredytowania.

Uczestnicy lubią rozmawiać o kredytach. Temat jest praktyczny, powszechny i znany. Polacy regularnie spłacają kredyty i dla większości uczestników temat jest bezpieczny. Uczestników interesuje temat scoringu, zdolności kredytowej i zasad brania kredytów.

Dla tych osób, które wcześniej nie prowadziły warsztatów, tradycyjnie przygotowaliśmy scenariusz. Jest to instrukcja, która krok po kroku objaśnia jak warsztaty powinny wyglądać. Każdy warsztat przeznaczony jest na 60 minut zajęć i 30 minut dodatkowej dyskusji.

1. Przywitaj uczestników warsztatu.
2. Podaj cel. Celem warsztatu jest zdobycie praktycznej wiedzy w zakresie racjonalnego pożyczania i korzystania z kredytów.
3. Zapytaj uczestników czy kiedykolwiek brali pożyczkę/kredyt?
4. Zapytaj uczestników czy wiedzą na jakich zasadach warto brać kredyty?

1. Wyjaśnij termin kredytu.
2. Powiedz, że kredyt to kwota środków pieniężnych, którą instytucja finansowa (np. bank lub SKOK) zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie pod warunkiem, iż zostanie ona spłacona wraz z odsetkami w terminach ustalonych w umowie. Kredyt otrzymamy, gdy instytucja finansowa pomyślnie zweryfikuje naszą zdolność kredytową. Będzie to oznaczać, że posiadamy realną możliwość comiesięcznej spłaty rat. Może się zdarzyć, że będziemy wnioskować o 10 tys. zł, a bank zaproponuje nam kredyt w wysokości jedynie 5 tys. zł, uzasadniając to naszą maksymalną zdolnością kredytową.
3. Wyjaśnij pojęcie pożyczki. W odniesieniu do kredytu bardzo często zamiennie używamy określenia pożyczka, jednak te pojęcia różnią się od siebie. Pożyczka regulowana jest przepisami Kodeksu Cywilnego, a udzielającym pożyczkę może być każda osoba bądź instytucja będąca właścicielem pieniędzy. Pożyczka ma szersze znaczenie niż kredyt.

1. Zainicjuj dyskusję – czy warto brać kredyty?
2. Zalety:
   – Uzyskujemy dostęp do większych kwot niż wynoszą nasze oszczędności.
   – Uzyskujemy pieniądze szybko kiedy potrzebujemy ich w sytuacjach awaryjnych.
3. Wady:
   – Ponosimy koszty pożyczki (odsetki, opłaty i czas potrzebny na uzyskanie pożyczki).
   – Mamy zobowiązanie spłaty pożyczki w terminie i narażamy się na opłaty karne w przypadku opóźnień.
   – Musimy spełniać wymagania uzyskania członkostwa w grupie (przychodzić punktualnie na spotkania itp.), jeżeli pożyczka pochodzi od grupy pożyczkowej.

1. Powiedz, że biorąc pożyczkę czy kredyt warto zadać sobie kilka podstawowych pytań.
2. Zainicjuj dyskusję odnośnie do podstawowych pytań, jakie warto sobie zadać przy braniu kredytów.
3. Pojawią się różne odpowiedzi. Powiedz, że można je podzielić na 3 grupy:
   – Jaki jest cel pożyczki? (Czy tego potrzebuję, czy mogę na to oszczędzić, czy mogę kupić taniej lub później?)
   – Na jaką pożyczkę mnie stać? (Na jaką ratę mogę sobie pozwolić i czy chcę spłacać instytucji finansowej odsetki, które można przeznaczyć na inny cel)? Pamiętamy: zawsze obliczamy naszą zdolność kredytową sami, zanim to zrobi to bank.
   – Jakie są warunki produktu kredytowego? (W jakiej instytucji wezmę pożyczkę, ile wynosi całkowity koszt kredytu, przez jaki czas będę spłacać, ile wyniesie rata?)
4. Powiedz, że oprócz głębokiej analizy własnej sytuacji finansowej warto udać się do oddziałów instytucji finansowych i podpytać o warunki kredytów.
5. Powiedz, że oprócz tego, warto podpytać znajomych, którzy pracują w danej instytucji czy też wzięli w niej kredyt, jak bank współpracuje z klientem.
6. Powiedz, że aby obliczyć, czy stać nas na ratę kredytu, powinniśmy dobrze znać swoją sytuację finansową, tzn. wiedzieć, ile oszczędzamy miesięcznie.
7. Ponadto gdy planujemy kupić droższy produkt na raty, a wiemy, że pojawi się nam dziecko, powinniśmy zaplanować, ile wydamy na nasze dziecko i ile nam zostanie.

1. Kredyty konsumpcyjne – suma rat kredytów konsumpcyjnych nie powinna przekraczać 30% naszych miesięcznych oszczędności. Przekroczenie tej granicy może powodować utratę płynności finansowej i zachwianie budżetu domowego. Jeśli budżet prowadzimy z partnerem czy współmałżonkiem zasada obejmuje wspólne oszczędności.
2. Kredyt hipoteczny – rata kredytu hipotecznego nie powinna przekraczać 20% wspólnych dochodów, kredyt bierzemy na maksymalnie 20 lat i mamy przy tym 20% wkładu własnego. Jest to tzw. reguła 20/20/20.

Opowiedz o zdolności finansowej i o tym, na co powinniśmy zwrócić uwagę, gdy myślimy o kredycie.

1. Zdolność kredytowa i nasza wiarygodność jako dłużnika – to dwa kluczowe parametry, które banki biorą pod uwagę przy podejmowaniu decyzji nad przyznaniem nam kredytu, pożyczki lub karty kredytowej.
2. Biuro Informacji Kredytowej (BIK) zostało powołane w 1997 r. przez Związek Banków Polskich. Od tamtego czasu udostępnia ono pozytywne i negatywne informacje dotyczące klientów banków i innych instytucji ustawowo uprawnionych do udzielania kredytów (np. SKOK-i). Istotne jest to, że tylko te instytucje (dalej będę dla uproszczenia pisał “banki”), które przekazują dane do BIK, mogą zwracać się do BIK z prośbą o udostępnienie danych dotyczących klientów. BIK na swojej stronie WWW przyznaje się, że przez cały okres działalności wydał już ponad 227 mln raportów z historią kredytową Polaków.
3. Scoring jest metodą punktowej oceny ryzyka kredytowego. Polega ona na określeniu wiarygodności kredytowej Klienta na podstawie porównania jego profilu z profilem Klientów, którzy już otrzymali kredyty. Im bardziej profil danego Klienta jest podobny do profilu Klientów terminowo spłacających swoje kredyty w przeszłości, tym lepszą ocenę punktową otrzyma ten Klient.
4. To, na co BIK zwraca uwagę przy wyliczaniu naszego “współczynnika wiarygodności”, to przede wszystkim:
   – Terminowość spłacania zobowiązania
   – Skłonność do zadłużania się
   – Przekraczanie limitów debetowych na kontach i kredytowych na kartach

1. Kredyt to tylko narzędzie. Od nas zależy, czy będzie działało na naszą korzyść czy nam zaszkodzi.
2. Powszechność kredytów może dać złudzenie, że życie na kredyt jest dobre. Nie warto jednak kupować rzeczy na kredyt, jeśli możemy na nie oszczędzić.
3. Za kredyt trzeba zapłacić.
4. Im dłuższy czas spłaty kredytu, tym większe odsetki. Rata nie jest najważniejszym wyznacznikiem.

1. Po warsztatach zaproponujmy sesję pytań i odpowiedzi (około 30 min). Mieszkańcy niejednokrotnie będą chcieli dowiedzieć się więcej o danym temacie.
2. Pamiętajmy, że edukator finansowy jest tylko przenośnikiem informacji na temat racjonalnych sposobów gospodarowania pieniędzmi. Nie powinniśmy doradzać, jak postąpić w danej sytuacji, tylko przedstawić możliwości.
3. Omawianie swojej sytuacji finansowej jest sytuacją delikatną. Nie wszyscy chcą się dzielić szczegółami. Dlatego na samym początku warsztatów możemy powiedzieć, że nie prosimy uczestników, aby mówili o stanie swoich finansów, ale jeśli chcą to mogą zadawać takie pytania lub zostać kilka minut po warsztatach i omówić kwestię indywidualnie.
4. Staraj się włączać w rozmowę wszystkich uczestników od samego początku warsztatów. Zadawaj jak najwięcej otwartych pytań. Będzie wtedy interaktywny warsztat.
5. Postaraj się pokazywać jak najwięcej danych. Twarde dane przemawiają. Mogą to być tabelki, wykresy przedstawione na stronie https://kulturalnieofinansach.pl, można też samodzielnie pokusić się o korzystanie z materiałów i prezentowanie na warsztatach.

Powyższy tekst jest jedynie przykładem tego, jak można przeprowadzić warsztaty. Zachęcamy do eksperymentowania z własnym formatem i scenariuszem. Aby lepiej się przygotować do warsztatów, przygotowaliśmy dla Was materiały.

1. Cały tekst z danego zakresu tematycznego. Dostępny on jest poniżej i można pobrać go klikając na czerwony przycisk: Pobierz PDF.
2. Ćwiczenie na warsztaty. Ćwiczenie można przeprowadzić na warsztatach, albo zadać jako pracę domową uczestnikom. Dostępne ono jest poniżej i można pobrać go klikając na pomarańczowy przycisk: Pobierz ćwiczenie
3. Następny warsztat. Jeśli chcielibyście przeprowadzić warsztaty na inny temat z zakresu zarządzania budżetem domowym, można przejść do kolejnej lekcji klikając na zielony przycisk: Następny warsztat.