Przed Państwem kolejne zadanie – przeprowadzenie zajęć dla mieszkańców swojej miejscowości o produktach finansowych.

Celem warsztatów jest podniesienie świadomości o racjonalnym korzystaniu z różnych produktów finansowych. Na rynku jest dostępnych wiele ofert. Warunki nie są jednak jednakowe. Są oferty korzystniejsze i takie, które wcale nie chronią klienta. Warto się zastanowić przed wyborem.

Dla tych osób, które wcześniej nie prowadziły warsztatów, tradycyjnie przygotowaliśmy scenariusz. Jest to instrukcja, która krok po kroku objaśnia jak warsztaty powinny wyglądać. Każdy warsztat przeznaczony jest na 60 minut zajęć i 30 minut dodatkowej dyskusji.

1. Przywitaj uczestników warsztatu.
2. Podaj cel. Celem warsztatu jest zdobycie informacji o tym, jak działają produkty finansowe i jak z nich racjonalnie korzystać.
3. Zapytaj uczestników czy w dzisiejszym świecie możemy obyć się bez produktów finansowych?
4. Następnie zapytaj jakie produkty są najpowszechniejsze?

1. Podaj definicję instytucji finansowych.
2. Powiedz, że są to instytucje pośrednictwa finansowego, czyli przedsiębiorstwa, które pośredniczą w zarządzaniu pieniędzmi. Innymi słowy, pośrednik finansowy to podmiot gospodarczy, który pośredniczy w kupowaniu i sprzedawaniu zasobów finansowych.
   • Do takich instytucji pośredniczących należą: banki, zakłady ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne i inwestycyjne, a także firmy faktoringowe, leasingowe i pożyczkowe.
   • W ostatnich latach obserwujemy wzrost firm zajmujących się pośrednictwem finansowym. Zasadnicza różnica to przede wszystkim rodzaj ryzyka, jakie ponoszą te przedsiębiorstwa i stopień przekładania owego ryzyka na swoich inwestorów. Ponadto, pośrednicy finansowi w nierówny sposób komunikują klientom zakres swoich produktów.
3. Podsumuj, że instytucja instytucji nie równa. Postarajcie się omówić w grupie, czym różni się bank od innej instytucji, np. firmy pożyczkowej.
4. Zapytaj, na czym zarabiają instytucje finansowe. Nie są to instytucje dobroczynne, ale działają po to, aby osiągnąć zysk. Z kolej konsument korzysta z ich działalności.
   • Powiedz, że instytucje osiągają zysk głównie dzięki:
     – marży odsetkowej, czyli różnicy przychodów i kosztów. Warto przyjrzeć się różnicy między oprocentowaniem depozytów czy lokat (obecnie około 2%) a oprocentowaniem kredytów komercyjnych (nawet 15%)
     – prowizji, czyli opłacie bankowej. W ostatnich latach obserwujemy wzrost różnych opłat pobieranych przez bank od klientów. Mamy opłatę za prowadzenie konta, udzielenie kredytu, a oprócz tego stosowany jest także cross-selling, czyli sprzedaż dodatkowych produktów przy zakupie jednego.
     – operacjom walutowym. Banki zarabiają na spreadzie, czyli różnicy między ceną sprzedaży a ceną kupna aktywów (np. towarów, walut, papierów wartościowych).

1. Zainicjuj dyskusję na temat tego, jakie są najczęściej stosowane produkty finansowe.
2. Pojawią się takie produkty, jak: konto osobiste, konto oszczędnościowe, karty płatnicze i kredytowe, kredyty, ubezpieczenia, lokaty.
3. Postaraj się przybliżyć pokrótce każdy produkt i opisać różnice pomiędzy produktami pokrewnymi. Opowiedz, czym różni się konto oszczędnościowe od rachunku osobistego, kredyt konsumencki od kredytu gotówkowego, karta kredytowa od karty płatniczej.
   • Kredyt. Szczególnie przy decyzji o kredycie konsumpcyjnym warto zrobić sobie wewnętrzny audyt. Decyzja o kredycie nie powinna być podejmowana na gorąco. Powinniśmy sobie rzetelnie i szczerze odpowiedzieć na kilka pytań:
     – Czy w ogóle potrzebuję pożyczyć?
     – Czy mam z czego spłacić?
     – Jakie parametry powinna mieć pożyczka, żeby łatwo się ją spłacało?
   • Konto. Opracujcie z uczestnikami warunki, jakie powinno posiadać dobre konto. Może to być brak opłaty za korzystanie z bankomatów, czy prowadzenie konta.
4. Postaraj się zainicjować dyskusję na temat niezbędności niektórych produktów. Trudno jest bowiem żyć bez karty płatniczej czy konta internetowego. Niemniej jednak, karta kredytowa nie jest już tak konieczna i rodzi już niejakie wyzwania i dyscyplinę stosowania.

1. Zainicjuj dyskusję aby wypracować sobie kodeks, przy wyborze konkretnych produktów.
   • Omów zagrożenia korzystania z firm pożyczkowych i chwilówek. Są to firmy działające legalnie, niemniej korzystanie z ich usług niesie wysokie opłaty.
   • Powiedz o korzystaniu z usług pośredników. Na pośredników, agentów i doradców finansowych trzeba spojrzeć krytycznym okiem. Owszem, warto zapoznać się z ofertą, ale nie zdawajmy się tylko na ich doświadczenie. Agenci to nie wolontariusze pracujący za darmo na korzyść kredytobiorcy. Pobierają swoją prowizję i płacą im banki. Dlatego warto sprawdzić, jak ta sama oferta dostępna w agencji prezentowana jest w banku.
   • Opracujcie kodeks alarmowy, jakie sygnały ostrzegawcze powinny mieć oferta, aby poczuć się zagrożonym ofertą? Może to być wyjątkowo wysoka stopa zwrotu z inwestycji jak w przypadku lokat, lub wysoka marża w przypadku kredytów.
2. Powiedz, że każdą instytucję można sprawdzić w KRS a także na stronie KNF. Według danych ze strony Komisji Nadzoru Finansowego, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, KNF podaje do publicznej wiadomości informacje o złożonych przez Urząd do organów ścigania zawiadomieniach o podejrzeniu popełnienia przestępstwa określonego w ustawach szczegółowych dotyczących działalności podmiotów rynku kapitałowego, bankowego, ubezpieczeń, jak i usług płatniczych. KNF informuje także o postępowaniach karnych prowadzonych z urzędu lub w wyniku zawiadomienia złożonego przez podmiot inny niż KNF. UKNF rekomenduje zapoznanie się z listą ostrzeżeń każdorazowo przed zawarciem umowy o świadczenie usług maklerskich na rynku Forex. Lista ostrzeżeń dotycząca podmiotów jest dostępna na stronie Komisji Nadzoru Finansowego.

1. Instytucja finansowa jest nakierowana na osiąganie zysku. Niemniej oferuje coś w zamian: produkty, z których korzystanie jest wygodne dla konsumentów. Warto jednak korzystać z takich produktów, za które zapłacimy jak najmniej.
2. Uważajmy na pośredników finansowych, których nie jesteśmy pewni albo oferują zbyt dobrą ofertę. Takie produkty obarczone są wysokim ryzykiem.

1. Po warsztatach zaproponujmy sesję pytań i odpowiedzi (około 30 min). Mieszkańcy niejednokrotnie będą chcieli dowiedzieć się więcej o danym temacie.
2. Pamiętajmy, że edukator finansowy jest tylko przenośnikiem informacji na temat racjonalnych sposobów gospodarowania pieniędzmi. Nie powinniśmy doradzać, jak postąpić w danej sytuacji, tylko przedstawić możliwości.
3. Omawianie swojej sytuacji finansowej jest sytuacją delikatną. Nie wszyscy chcą się dzielić szczegółami. Dlatego na samym początku warsztatów możemy powiedzieć, że nie prosimy uczestników, aby mówili o stanie swoich finansów, ale jeśli chcą to mogą zadawać takie pytania lub zostać kilka minut po warsztatach i omówić kwestię indywidualnie.
4. Staraj się włączać w rozmowę wszystkich uczestników od samego początku warsztatów. Zadawaj jak najwięcej otwartych pytań. Będzie wtedy interaktywny warsztat.
5. Postaraj się pokazywać jak najwięcej danych. Twarde dane przemawiają. Mogą to być tabelki, wykresy przedstawione na stronie https://kulturalnieofinansach.pl, można też samodzielnie pokusić się o korzystanie z materiałów i prezentowanie na warsztatach.

Powyższy tekst jest jedynie przykładem tego, jak można przeprowadzić warsztaty. Zachęcamy do eksperymentowania z własnym formatem i scenariuszem. Aby lepiej się przygotować do warsztatów, przygotowaliśmy dla Was materiały.

1. Cały tekst z danego zakresu tematycznego. Dostępny on jest poniżej i można pobrać go klikając na czerwony przycisk: Pobierz PDF.
2. Ćwiczenie na warsztaty. Ćwiczenie można przeprowadzić na warsztatach, albo zadać jako pracę domową uczestnikom. Dostępne ono jest poniżej i można pobrać go klikając na pomarańczowy przycisk: Pobierz ćwiczenie
3. Następny warsztat. Jeśli chcielibyście przeprowadzić warsztaty na inny temat z zakresu zarządzania budżetem domowym, można przejść do kolejnej lekcji klikając na zielony przycisk: Następny warsztat.